Tarihsel Alevi düşmanlığının dünü ve bugünü.
“Alevilerin katli vaciptir”
Bugün Suriye’de yaşanan Alevi katliamının arkasında yatan gerçek sebep yüzyıllar boyunca Aleviler hakkında verilmiş olan “Alevilerin katli vaciptir” fetvalarına dayanmaktadır.
Aleviler Esad olmadan öncede hemde yüzyıllardır katlediliyor. Aleviler Türkiye’de Maraş’ta, Çorum’da, Sivas’ta katledilirken Esad’mi vardı veya Türkiye’de Alevi diktatörlüğü mü vardı?
Orta Doğu’nun kanlı tarihine baktığımızda, mezhep çatışmalarının dinin ötesine geçen, siyasi ve toplumsal dengeleri de şekillendiren bir olgu olduğunu görürüz. Bugün Suriye’de Alevilere karşı yürütülen saldırılar da bu tarihsel bağlamdan bağımsız değildir. “Esad rejimi” söylemi, Alevilere yönelik saldırıları meşrulaştırmanın bir aracı haline gelmiştir. Oysa gerçeklik çok daha farklıdır.
Suriye’de Aleviler hiçbir zaman mutlak bir hâkimiyet kurmamıştır. Nüfusları toplam Suriye nüfusunun yaklaşık %10’nu oluşturur. Esad yönetimi, sanılanın aksine mezhepçi bir rejim değil, laik bir yönetimdi. Devletin kilit noktalarında büyük ölçüde Sünni Araplar yer almıştır.
Peki, o zaman Aleviler neden hedef alınıyor?
Bunun yanıtı tarihsel bir kinle açıklanabilir. Alevilere yönelik düşmanlık, İslam tarihinin ilk dönemlerinden itibaren var olmuştur. 1200’lü yıllara kadar uzanan fetvalar, Aleviliği İslam dışı ilan ederek Alevilere yönelik saldırıları dini bir vecibe gibi gösterilmiştir. Kerbela’dan günümüze kadar süregelen bu tarihsel nefret, zaman zaman daha da şiddetlenerek kendini göstermiştir.
Bu düşmanlık sadece Suriye’de değil, Türkiye’de de defalarca kendini gösterdi. 1970’lerden 1990’lara kadar, Maraş, Çorum, Sivas ve Gazi Mahallesi katliamları, bu zihniyetin Türkiye’deki yansımalarıydı. Tarih boyunca defalarca hedef alınan Aleviler, laik ve özgür bir yaşamdan yana oldukları için sürekli baskı gördüler.
Saddam Hüseyin’in Irak’ta Şiileri katletmiş olması, Kaddafi’nin Sünni bir lider olması kimse tarafından Sünniliğe mal edilmedi. Ancak Esad’ın Alevi olması, tüm Alevileri hedef haline getirebiliyor. Bu çifte standardın sebebi, Aleviliğe duyulan tarihsel düşmanlığın hala canlı tutulmasıdır.
Sonuç olarak, Suriye’deki Alevilere yönelik saldırılar bir mezhep kavgasının çok ötesinde, tarihsel bir hesaplaşmanın devamıdır. Ancak bu karanlık döngüyü kırmanın yolu, mezhepsel ötekileştirmeyi değil, toplumsal barışı ve birlikte yaşam kültürünü savunmaktan geçiyor. Çünkü tarih, ancak onu doğru okuyabilirsek geleceğe ışık tutabilir.
Turap TERCAN
