46 yıl önce bugün…
7 Aralık 1979
Türkiye iç savaşa doğru sürüklenmek isteniyordu.
Kışkırtmalar, katliamlar, baskınlar… Eli kanlı çeteler her gün emekçilere, düşünenlere, aydınlara, yurtseverlere kıyıyordu…
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, sosyoloji Profesörü Cavit Orhan Tütengil son zamanlarda sık sık tehdit alıyordu.
Zaman zaman evine kadar takip ediliyordu.
Ölümden korkmuyordu, ama geride kalacak olan ailesine de üzülüyordu.
Öldürülmesinden birkaç gün önce, eşine “Bana bir şey olursa metin olun!” dedi.
Eşi çok üzüldü.
Ama O hiç korkmadan üniversitesine, öğrencilerine gitti yine…Halk nasıl yaşıyorsa, hocalar da öyle yaşıyordu o zamanlar…
Üniversiteye belediye otobüsüyle gidip geliyordu.

Saat: 07.49
Hoca, İstanbul İç Levent’teki evinden çıktı, her zaman olduğu gibi otobüs durağının önüne geldi, katiller hiç çekinmeden ortaya çıktılar ve hocaya kurşun yağdırdılar…
Katillerinin tek tek yüzüne baktı ve öylece yüz üstü düştü.
Hemen yanı başına da çantası… Gözlüğü de…
Bedenine tam 15 kurşun saplanmıştı.
Katiller, iyice öldürdüklerine emin olduktan sonra ellerini kollarını sallayarak olay yerinden kaçtılar…
Öldürülen gerçek bilim insanı, aydın ve seçkin hoca Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil’di…
Aksu, Kepirtepe Köy Enstitülerinde öğretmenlik yapmış, oradan bileğinin hakkıyla üniversite hocası olmuş ve binlerce öğrenci yetiştirmişti…
Kimi öldürdüklerini dahi bilemeyecek kadar cahil maşalar öldürmüştü Cavit Orhan Tütengil hocayı…
Karanlık böyle böyle geldi ülkemize. Aydınlar, sanatçılar, yazarlar, öğretmenler, akademisyenler, sendikacılar sokak ortasında, caddelerde yüzlerce insanın önünde öldürülerek getirildi…
Her giden arkasında doldurulmaz bir boşluk bıraktı, o boşluk karanlığı çoğalttı.
Bu ülke bu karanlığa nasıl geldi diyenlere, en güzel yanıttır, Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil’in ulu orta katledilmesi…
Katillerin ellerini kollarını sallayarak dolaşması..
46 yıl olmuş.
İnsan ne zaman ölür? İnsan unutulduğu an ölür.
O nedenle, herkes unutsa bile, biz unutmayalım…
Bir kez daha saygıyla analım…
Erdal Atıcı
7 Aralık 2025

Kudüs’ün Düşüşü (1917): Savaşın Kırılma Noktası ve İhanet Algısı
Birinci Dünya Savaşı’nın en kritik cephelerinden biri olan Suriye-Filistin Cephesi’nde, 9 Aralık 1917 tarihinde Kudüs, General Edmund Allenby komutasındaki İngiliz kuvvetlerine teslim olmuştur. Bu olay, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ortadoğu’daki dört yüzyıllık hakimiyetinin sonunun yaklaştığını gösteren ve bölgenin jeopolitik dengelerini kalıcı olarak değiştiren büyük bir kayıptır.
Kudüs’ün düşüşünü hızlandıran en önemli etkenlerden biri, cephe gerisinde İngilizler tarafından desteklenen Arap Ayaklanması olmuştur. Şerif Hüseyin’in önderliğindeki bu isyan, İngilizlerin kendilerine bağımsız bir Arap devleti vaadi ve maddi desteği ile başlamıştır.
Ayaklanmanın Türk milletinde bıraktığı derin yara, ümmetçilik (İslam birliği) idealinin o dönemde fiilen çöktüğüne dair güçlü bir kanıt olarak değerlendirilmiştir. Aynı dinden olan ve yüzyıllardır birlikte yaşayan Arap liderlerin, kutsal bir şehir olan Kudüs’ün savunulduğu sırada, Türk kuvvetlerine karşı İngilizlerle işbirliği yapmaları, dini bağlılık yerine milliyetçilik ve çıkar ilişkilerinin öne çıktığını göstermiştir. Bu isyanın liderlerinin İngiliz altınları ile beslenmesi ve hatta isyan sonrasında basılan bazı Arap banknotlarında İngiliz bayrağına göndermeler bulunması, bu durumun bir ihanet olduğu algısını kuvvetlendirmiştir. Kudüs gibi İslamiyet için hayati öneme sahip bir kentin, Müslüman Türklere ihanet edilerek Hristiyan bir güce teslim edilmesinin önlenememesi, “ümmetçilik” düşüncesinin bir aldatmaca olduğuna dair eleştirileri haklı çıkarmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk’e Yönelik Sorumluluk İddialarının Analizi
Kudüs’ün düşüşü konusunda Mustafa Kemal Atatürk’ü sorumlu tutan veya “kaçtı” gibi ithamlarda bulunan çevrelerin iddiaları, dönemin askeri gerçekleri ve Atatürk’ün stratejik raporları ışığında incelendiğinde anlamsız kalmaktadır:
Görevi Devraldığı Koşullar: Atatürk, 7. Ordu Komutanlığı’na atandığında Filistin cephesi zaten çökmek üzereydi. Osmanlı ordusu; erzak, mühimmat ve takviye konusunda büyük yetersizlikler içindeydi. Cephedeki durum, önceki komuta kademesinin (özellikle Enver Paşa ve Alman Generaller) yanlış stratejik kararları yüzünden çıkmaza girmişti. Atatürk’e bu cephenin komutası, elinde patlaması kesin olan bir görev olarak, son dakikada verilmiştir.
Stratejik Geri Çekilme Zorunluluğu: Cephe gerisindeki Arap isyanının yarattığı güvensizlik ortamı, İngilizlerin üstün askeri gücü ve kaynak yetersizliği nedeniyle cepheyi tutacak mevzi kalmamıştı. Atatürk, durumu analiz etmiş ve cephenin Filistin’de tutulamayacağını, ordunun daha güneyde boş yere telef edilmek yerine, daha kuzeyde, Anadolu’nun savunulması için hayati önem taşıyan Halep hattına çekilmesi gerektiğini rapor etmiştir. Bu, bir “kaçış” değil, komutanın kalan askeri gücü koruyarak ana vatan savunması için en rasyonel ve stratejik kararı vermesidir.
Yönetime Yönelik Eleştiriler: Atatürk, Alman General Falkenhayn’ın planlarına karşı çıkarak, savunma hattının daha güvenli bir bölgeye çekilmesi gerektiği konusunda dönemin merkezi yönetimini (İttihat ve Terakki) sürekli uyarmıştır. Bu uyarıların dikkate alınmaması, iddiaların aksine, Atatürk’ün durumu önceden öngördüğünü ve doğru stratejiyi savunduğunu kanıtlamaktadır. Kudüs’ün düşüşünün temel nedeni, cephedeki zorlu koşullar, yetersiz kaynak ve kasıtlı veya hatalı yönetim politikalarıdır; bu durumda sorumluluk, cepheyi bu duruma getiren üst yönetime aittir.
Orcun Alacam
Kaynakça
Mustafa Kemal Atatürk’ün 7. Ordu Komutanlığı Raporları (Genelkurmay Askeri Tarih Arşivleri).
Ali Fuat Cebesoy, Sınıf Arkadaşım Atatürk (Filistin Cephesi gözlemleri).
T.E. Lawrence, Bilgeliğin Yedi Sütunu (Arap isyanı ve İngiliz rolü).
Türk Tarih Kurumu Yayınları (Birinci Dünya Savaşı ve Ortadoğu Cephesi araştırmaları).
David Fromkin, Barışa Son Veren Barış (Bölgesel gelişmeler ve Osmanlı sonrası düzen).

Halk TV’de yayınlanan Rota programında Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer’in “Türkler ve Kürtler olarak 1514 Çaldıran Savaşı’nda birlikte mücadele ettik.” sözleri, Alevi toplumunun hafızasında derin bir yara açmıştır.
Çaldıran gibi Alevilerin topluca katledildiği bir felaketi “kardeşlik” örneği gibi sunmak; tarihsel acıları yok saymak, katliamları meşrulaştırmak ve Alevi toplumunun onurunu zedelemektir.
Yavuz Sultan Selim döneminde yaşanan Alevi katliamlarını başarı hikâyesine dönüştüren bu yaklaşım, barışa hizmet etmediği gibi toplumsal yaraları daha da kanatmaktadır.
Barış sürecine Çaldıran’ı referans göstermek; hem Alevilerin acısını tazeler, hem de Türkiye’de barışın yalnızca Türk ve Kürt kimlikleri arasında kurulacağı şeklinde dar ve dışlayıcı bir bakış açısını dayatır.
Çaldıran katliamı, bu coğrafyada yüzyıllardır süren hak ihlallerinin en karanlık sayfalarından biridir. Böyle bir trajedinin “örnek”, “kardeşlik” ya da “barış” başlığıyla anılması kabul edilemez, asla da meşru görülemez. Bu saygısızlığı reddediyoruz.
Ahmet Özer’i ve benzer açıklamalar yapan herkesi en sert şekilde kınıyoruz.
Üstelik Ahmet Özer, 2014 yılında katıldığı bir panelde Çaldıran sonrasındaki Alevi katliamlarını bizzat anlatmış, bu acılarla yüzleşilmesi gerektiğini söylemiştir.
Bugün aynı olayı Türk-Kürt kardeşliğinin temeli gibi sunması ise hem çelişki hem de akademik ve siyasi sorumluluğuna yakışmayan bir tutumdur.
Bu tür açıklamalar, toplumsal barışın önünü açmak yerine kapatmaktadır. Çünkü başkalarının acısı yokmuş gibi davranarak barış kurulamaz.
Gerçek ve onurlu barış; inkârla değil, yüzleşmeyle, adaletle ve eşit yurttaşlıkla mümkündür.
Alevi toplumu adına Alevi kurumlan olarak Ahmet Özer’den şimdi açık ve net talebimizdir: Alevilerden derhal özür dilemelidir.
Biz Aleviler, inancımız gereği onurlu barışın ve adaletin yanındayız. Bu topraklarda yaşayan her mazlum halkın acısı bizim de acımızdır.
Türkiye Cumhuriyeti, laik ve demokratik bir hukuk devleti olana; bütün halklara ve inançlara eşit yaklaşana dek mücadelemizi sürdüreceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz.
ALEVİ BEKTAŞİ FEDERASYONU | AVRUPA ALEVİ BİRLİKLERİ KONFEDERASYONU | TÜRKİYE ALEVİ FEDERASYONU AVUSTRALYA ALEVİ BEKTAŞİ FEDERASYONU | HACI BEKTAŞ VELİ ANADOLU KÜLTÜR VAKFI | ALEVİ KÜLTÜR DERNEKLERİ |
PİR SULTAN ABDAL KÜLTÜR DERNEĞİ

Prof. Dr. AHMET ÖZER – “ÇALDIRAN İTTİFAKI” Söyleminiz…
Ah, bizim kıymetli Hocamız…
Sosyoloji Hocamız.
Felsefe Hocamız.
Toplumsal dinamikleri en iyi bilen Hocamız.
Dekanımız.
Rektörümüz.
Mapus damında yoldaşımız…
Ülkemizde “Kürt Gordion Düğümü”nü çözmek için yıllardır entelektüel emek harcayan Hocamız…
Gele gele ÇALDIRAN ittifakına geldiniz.
Çözüm olarak Çaldıran ittifakını mı buldunuz?
“Ağzınızdan kaçırdınız” desem kendimi kandırmış olurum.
“Dervişin fikri neyse zikri odur.”
Umarım Hocamın fikri o değildir…
Çaldıran ittifakını herkes bilir ki Osmanlı–Kürt İslam birliğidir.
İslam bayrağıdır.
O bayrağın çekilmesi için Yavuz, 40 bin Alevi’yi kılıçtan geçirirdi, değil mi?
40 bin Türkmen, Kürt, Çepni, Avşar, Yörük, Tahtacı Alevi’yi kılıçtan geçirirdi, değil mi?
Sağ kalanlara “kılıç artığı” denildi, değil mi?
Yavuz’un danışmanı, beyni İdris-i Bitlisî’ydi, değil mi?
Tüm Alevilerin toplumsal hafızasında silinmeyen, olumsuzluk, katliam, soykırım hatırlatan isimler:
Yezid, Muaviye, Yavuz, İdris-i Bitlisî, Hınzır Paşa…
Bir sosyolog, bir bilim insanı, kıymetli bir Hoca olarak bunları benden, bizden çok daha iyi biliyorsunuz.
Toplumun dinamiklerini iyi tanıyorsunuz.
Neden, Kürt çözümü denilince aklınıza ilk önce
ÇALDIRAN geliyor sevgili Hocam…?
Bakınız, kimi Kürt entelektüellerinin yere göğe sığdıramadığı İdris-i Bitlisî başka ne yapmıştır:
“Cheşt bi hişt – Sekiz Cennet”
Sekiz Osmanlı padişahını öven sekiz ciltlik divan yazmıştır.
Sarayın adamıdır…
Medet değildir.
Kıymetli Hocamız,
Bir şeyi anlamakta güçlük çekiyorum:
“Kürt çözümü” deyince neden “demokrasi bayrağı” değil de “İslam bayrağı” gelir kimi Kürt entelektüellerinin aklına?
Yetmiyor…
Şimdi de “Türk–Kürt–Arap ittifakı”.
Yani Suriye cihadisti Colani de o bayrağın altında olacaktır.
“Alevilere ölüm fermanı…”
İslam bayrağı altında buluşma,
Kürt sorununu çözmek değildir.
Gordion düğümüne bir düğüm daha atmaktır.
Kıymetli Hocamız,
Bilim insanlığınıza ve mücadelenize saygıda kusur etmeden söylüyorum:
Bu “Çaldıran ittifakı” deyimi, biz Alevileri yalnız incitmiyor…
Korkutuyor da.
Korku, saygıyı kovar.
Necati Şahin
4 Aralık 2025

Yazımından hemen sonra Ahmet Özer Hocam aradı.
Zarif, saygılı muhabbet ettik. Böyle bir niyetinin olmadığını, olamayacağını anlattı Hocam.
Ben de bizim toplumun “Çaldıran’da birlikteydik” sözünü Sizin ağzınızdan duyması ile hayal kırıklığı yaşadığını, toplumumuzun tepkisinin derin nedeni olduğunu, Alevi Cemlerin bile Şah Hatayi nefesleri üzerine kurgulandığını, söyledim.
Bir sözcüğün bile Alevi Toplumunun hafızasını alt üst etmesine yettiğini, söyledim.
” Çanakkale’de birlikteydik Çaldıran’da birlikteydik” derken, “Çaldıran” sözünün ağzından sehven çıktığını, üzgün olduğunu, niyetinin asla böyle bir birliktelik olmadığını’ söyledi Hocam.
“Başım üstüne” dedim
Göndereceği açıklamasını da Yazımın altına koyacağıma söz verdim.
Hocam açıklamayı gönderdi.
Buraya bırakıyor, Sözümü yerine getiriyorum.
Yorum okuyucumuzda gayrı…
Necati Şahin

Prof.Dr.Ahmet Özer Hoca’nın Açıklaması:
“Bir süredir sosyal medyada benim söylemediğim bir cümle kimi kasıtlı, kimi de işin aslını araştırmadan, bana mal edilerek dolaşıma sokulmuş bulunuyor.
Benim “Çaldıran’da Şah İsmail’e karşı birlikte savaştık” şeklinde bir cümlem yoktur. Kaldı ki böyle bir yaklaşımım ve anlayışım da söz konusu değildir.
Kimileri benim üzerimden gündem yaratmak ya da kendini gündeme taşımak maksadıyla, kasıtlı bir zorlamayla bu çarpıtmaları yapmakta ve yaymaktadır.
İçinden geçtiğimiz kritik dönemde Kürt-Türk kardeşliğini pekiştirmek ve barış sürecine katkı sunmak niyetiyle bazı tarihi kavşaklara değinilmektedir.
Bilinmeli ki; ömrünü barış ve demokrasi mücadelesine adamış, bütün yaşamı boyunca mazlumun yanında durmuş, Alevi Canlarımızın haklı mücadelelerini her platformda paylaşmış, omuz vermiş, destek olmuş biri olarak Alevi Canları üzecek, kıracak bir davranışım ve sözüm asla söz konusu olamaz.
Onurlu ve kalıcı bir barış için çaba gösteren biri olarak bundan sonra da haklının yanındaki mücadelemiz her zaman olduğu gibi kararlılıkla devam edecektir.”