Sofu (Yobaz) bizi niçin ta’an edersin?
Hakk´ı bilmek midir suçumuz bizim?
Leheb gibi puta baş eğmedik biz,
Yoktur Menatımız haçımız bizim.
Haramdan, zinadan kovdan kaçarız,
Hakk´a doğru menzil menzil göçeriz,
Can baş meydanında serden geçeriz,
Kurban-ı İlahi’dir koçumuz bizim,
Kırkımızı bir tel ile yederler,
Azmeyleyip Hak’dan yana giderler,
Gönül Kâbe’sini tavaf ederler,
Günde yüz bin kere haccımız bizim.
Sırr-ı Bektaşiyiz ayrı değiliz,
Hemen sağ gezeriz sayrı değiliz,
Birlikteyiz ayrı, gayrı değiliz,
Bir kişi sayılır üçümüz bizim.
Sırr-ı men Arif’ten nefsimiz bildik
Mürşit kapısına tövbeye geldik,
Gönül aynasını pak edip sildik,
Taşradan görünür içimiz bizim.
Kimimiz bir yerde irfan açarız,
Gevherler saçarak müşkil seçeriz,
Hakikati iman ile geçeriz,
Can çıkmadan yunur ölümüz bizim.
Cümlemiz bir yerde mest oluruz,
Mest oluben serden baştan geçeriz,
“Şaraben tahura” kevser içeriz,
Aliyyel Murtaza suçumuz bizim.
Kimimiz bir yerde cem oluruz,
Dizilmiş bir tesbih muhib oluruz,
“Lahmike” kavlinde bir can oluruz,
Kimi kardeş kimi bacımız bizim.
“Ente mut”un sırrına vakıf olmuşuz,
Sağ iken ölmezden evvel ölmüşüz,
Ayne´l yakın Hakk´ı burada bulmuşuz,
Divanda sorulmaz suçumuz bizim.
Güzide seyretti arşda zeminde,
Hakkı isbat eder birlik ceminde,
Akıl meclisinde irfan bezminde,
Bulunur bir iki kaçımız bizim.
Alevi ve Bektaşî toplumunda “Güzide Ana” olarak adı ve deyişleri çok yaygındır. Ancak onun hayatı, doğum ve ölüm tarihleri ve eserleri hakkında ağızdan ağıza nakledilen söylentilerin dışında ayrıntılı bir bilgiye sahip değiliz. Şehit Feyzullah Çelebi’nin kızı olduğu ve Hacı Bektaş Velî Dergâhı’nda, Hazret avlusunun girişinde sol taraftaki terasta mezarı bulunduğu bilinmektedir. 18. yüzyılın ikinci yarısında yaşadığı kesin olmakla beraber, doğum ve ölümünün hangi yılda olduğuna ilişkin bir kayda rastlanamamıştır. Şiirlerinden, oldukça ileri düzeyde edebiyat ve felsefe eğitimi gördüğü kendini yetiştirdiği anlaşılmaktadır. Bazı deyişlerinde “Katibî” mahlasını da kullanan Güzide Ana, fakirane giyinişi, tüm gelirini fakirlere dağıtışı, haksızlığa hiç tahammül edemeyişi ile ünlüdür. Gördüğü kusuru, kim olursa olsun, açık biçimde ayıpladığı için kişiliğine ait hatıralar hâlen özdeyiş biçiminde söylenmektedir. İyi bir gözlemci, gerçekçi, ileriyi gören, akıllı, dengeli ve başarılı bir ozan olan Güzide Ana, tasavvufu, tarikat usul ve kurallarını özümsemiş, kuru din kurallarını umursamaz, softaları, yobazları, iki yüzlüleri, layık olmadığı yerlerde bulunanları eleştirir, kınar, sevgiye, dostluğa Hak aşkına, özlem gibi kavramlara şiirinde yer verir, sosyal konulara iğneleyici biçimde dokunur. Söyleyişi açık ve dolaysızdır. Sade, akıcı bir dili vardır. Türkçe’nin tadını nitelikli bir düzeyde yakalar… Etkileyici bir içtenliğe ulaşır. Kendine özgü buluşları, vurgulayıcı benzetmeleri şiirine güzellik katar. Keramet sahibi bir kimse olduğu şiirlerinden anlaşılmaktadır:
Bülbül-i şuarâ hep zârı bizden öğrenir
Tuti-i surnâ güftarı bizden öğrenir
Aşık-ı sadık olanlar bilir kavi-i kararım
Hem ehl-i harabât etvârı bizden öğrenir
Şâirlerin bülbülü ağlamayı bizden öğrenir
Düğün neylerinin tutisi ötmeyi bizden öğrenir
Sadık âşıklar benim kuvvetli kararımı bilir
Harabat / Tekke ehli tavırları bizden öğrenir
Biz hakikât kenzinin bevvâbının derbânıyız
Hem muciz marifet ehli’nin hayranıyız
Bizi hor görmeyin kim dil mülkinin sultânıyız
Bunca ârifler gelir esrarı bizden öğrenir
Biz gerçeklik kapısının kapıcısının kapıcısıyız
Hem mucizeler söyleyen marifet ehlinin hayranıyız
Biz gönül mülkünün sultanıyız bizi hor görmeyin
Bunca arifler gelip sırları bizden öğrenir
Dilber-i Şîrin için âlemde Ferhad olmuşuz
Gerçi mecnunuz ama Leylâ’dan âzad olmuşuz
Surette kemterleriz mânâda üstâd olmuşuz
Cümle âşıklar gelir dildârı bizden öğrenir
Alemde Şirin için Ferhad olmuşuz
Mecnunuz ama Leyla’dan kurtulmuşuz
Görünüşte aşağılığız, mânâda üstad olmuşuz
Cimle aşıklar gelip sevgiliyi bizden öğrenir
Ey Güzîde bezm-i gamda gezme hod serseri
Oluben meydân-ı aşkda merd olan gelsin beri
Bizdedir velhasıl mihr-i muhabbet defteri
Onca şairler gelir eş’ârı bizden öğrenir
Ey Güzide serseri olarak gam içinde gezme
Aşk meydanında erkek olanlar gelsin
Muhabbet güneşinin defteri bizdedir
Onca şairler şiirleri bizden öğrenir.