16 ARALIK 1918 – Mustafa Kemal’in (Otel ücretini Halep’ten İstanbul’a gelmek için sattığı atlarına ait 5000 lira ile ödemiştir.
Hatta bu paranın 3000 lirasını İzmir’li bir tüccara kaptırmışlardır. Kalan 2000 liranın bir kısmıyla da Minber gazetesine ortak olmuştur.)
işgal kuvveti komutanlarını yakından tanımak için kaldığı Pera Palas otel odasından (13 Kasım 1918’den itibaren orada kalmıştır.) Akaretlerdeki evine taşınması.
Mustafa Kemal Atatürk’ün ve özellikle annesi Zübeyde Hanım’ın, kız kardeşi Makbule Atadan ile Fikriye’nin altı yıl süre ile oturdukları, Beşiktaş Akaretler’deki 76 numaralı binanın, (yeni No: 36) giriş kapısının yanında cümle düşüklükleri bulunan şöyle bir yazı var:
‘’Atatürk, 1’inci Cihan Savaşı’nda düşmana karşı İstanbul’u koruyup kurtaran, Çanakkale Müdafii, Anafartalar Kumandanı Mirliva Mustafa Kemal Paşa iken bu evde kiracı olarak kalmıştır.’’
Beşiktaş’tan Maçka’ya doğru çıkarken sağ tarafta kalan ve “Akaretler” denilen bu evler Sultan Abdülaziz tarafından 1875 yılında saray çalışanları için yaptırıldı.
Balkan Savaşları’nda Selanik’in düşman işgaline uğramasından sonra Mustafa Kemal, Annesi Zübeyde Hanım ve kız kardeşi Makbule Atadan İstanbul’a göç ettiler ve 76 numaralı binayı kiralayarak 1912-1918 yılları arasında Akaretler’de oturdular.
Bu evde Mustafa Kemal Paşa, dilbilimci Ferdinand Saussure’i tanıdı ve ileride hayata geçireceği Dil Tarih Kurumu’nun ilk nüvelerini burada attı.
Yıllar önce Zübeyde Hanım’ın her hafta perşembe günleri “hatim indirme” merasimine katılan bir annenin anlattığına göre, Mustafa Kemal Paşa Kuran’ın Türkçe mealine duyulan ihtiyacı ilk önce bu evde dile getirmiştir. Annesinin yanında Kuran okuyan genç bir imama Mustafa Kemal Paşa sorar:
- Okuduğun bu âyetleri Türkçeye de çevir ki, burada bulunan tüm annelerimiz ne okunduğunu bilsinler.
Bu annelerimizin hiçbiri Arapça bilmiyor.
Genç İmam: - Paşam, ben sadece ayetleri okuyorum, çevirisini yapamıyorum,
deyince Mustafa Kemal Paşa’nın zihninde sorunun çözümü şekilleniyor ve iktidara geldiğinde bu köklü soruna bir çare arıyor.
Bugün en itibarlı kaynak olarak geçerliliğini koruyan ve üzerine bir ikincisi yapılamayan Türkçe Kuran’ın Elmalı tefsiri-çevirisi ortaya çıkıyor. İleride, 8 Kasım 1925’te Gazi, Kız Numune Mektebi’ni ziyaret ederken bu Türkçe Kuran’ı bir bayan öğretmene hediye ediyor ve ilk sayfasına “Dikkatle okunması ricası ile” diye bir not düşüyor.
Bu Türkçe Kuran şimdi Ankara Anafartalar Atatürk İlkokulu Kütüphanesi’nin demirbaşında kayıtlıdır. Nitekim, Atatürk kendi el yazısı ile kaleme aldığı “Medeni Bilgiler” kitabında, 27.01.1930 Pazartesi tarihini düştüğü sayfa 364, Madde 9’da aynen şunları yazıyor:
“Türkler Arapların dinini kabul etmeden evvel de büyük bir millet idi. Arap dinini kabul ettikten sonra, bu din ne Arapların, ne aynı dini kabul eden Acemlerin ve ne de Mısırlıların vesairenin Türklerle birleşip bir millet teşkil etmelerine hiçbir şekilde tesir etmedi.
Bilakis, Türk milletinin milli rabıtalarını (bağlarını) gevşetti, milli hislerini, milli heyecanını uyuşturdu. Bu pek tabii idi. Çünkü, Hazreti Muhammed’in kurduğu dinin gayesi, bütün milliyetlerin fevkinde bir Arap milliyeti siyasetine müncer oluyordu (indirgeniyordu)…
Bu Arap fikri, ‘Ümmet’ kelimesi ile ifade olundu. Hazreti Muhammed’in dinini kabul edenler kendilerini unutmaya, hayatlarını Allah kelimesinin her yerde yükseltilmesine hasr etmeğe mecbur idiler.
Bununla beraber, Allah’a kendi milli lisanında değil, Allah’ın Arap kavmine (ırkına) gönderdiği Arapça kitapla ibadet ve münacaatta (yakarışta) bulunacaklardı.
Arapça öğrenmedikçe, Allah’a ne dediklerini bilmeyeceklerdi. Bu vaziyet karşısında Türk milleti birçok asırlar, ne yaptığını ne yapacağını bilmeksizin adeta bir kelimesinin manasını bilmediği halde Kuran’ı ezberlemekten beyni sulanmış hafızlara döndü.”
Akaretler’deki bu tarihi evde, Atatürk’ün manevi evladı Abdürrahim Tunçak özel bir itina ile büyütüldü.
Zübeyde Hanım, bir gün Üsküdar’a geçerek büyükçe bir sandal ile eve inek getirdi ve evin bodrumunu samanla doldurarak bu ineği yıllarca Abdürrahim Tunçak’ın süt ihtiyacı için orada besledi.
Fikriye Hanım da Selanik’ten İstanbul’a göç edince, “Mustafa Ağabeyi”ni görmek üzere bu eve geldi ve 1920 başlarında İnebolu üzerinden Ankara’ya geçinceye kadar Makbule Atadan ile birlikte Zübeyde Hanım’ın yanında önce bu evde.
1918’in ortalarından sonra da Şişli’deki evde kaldı.
Akaretlerdeki evleri.
