[İsmail Engin] Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan 2024 Türkiye Raporu geçtiğimiz günlerde 30 Ekim 2024 günü Brüksel’de açıklandı, yayınlandı.
Alevi camiası ve onu temsil ettiği iddiasındaki örgütler konu hakkında henüz suskunluğunu koruyor..
“İçindekiler” ve “Ekleri” dahil 89 sayfalık raporda Aleviler – Alevilik doğrudan 2 yerde “Din ve inanç özgürlüğü” ile “Azınlıkların Korunması” alt başlıklarında geçiyor.
“Din ve inanç özgürlüğü” alt başlığında şu ibarelerle “Alevi toplumu”na değiniliyor:
“Türkiye’de, ibadet özgürlüğüne genel olarak saygı gösterilmektedir ancak düşünce, vicdan ve din özgürlüğünün iyileştirilmesi gerekmektedir. Başta ibadet yerlerinin yasal statüsünün bulunmamasına ilişkin olmak üzere, gayrimüslim ve Alevi toplumunun tüzel kişiliğinin olmaması sorun olmaya devam etmektedir.” [s. 29]
[“Türk eğitim sistemi çeşitli din, mezhep ve inançlara karşı tarafsızlığı ve yansızlığı güvence altına almamaktadır. Zorunlu din kültürü ve ahlak bilgisi dersleriyle ilgili olarak AİHM tarafından tespit edilen eksikliklerin ele alınması konusunda yetkililer tarafından herhangi bir tedbir alınmamıştır.”] [30]
“Azınlıkların Korunması” alt başlığındaysa;
“Nefret söylemi de dâhil, nefret suçlarına ilişkin mevzuatın uluslararası standartlara uygun olmaması ciddi bir sorun teşkil etmeye devam etmektedir. Başlıca hedefi Suriyeliler (genellikle mülteciler),Yunanlar, Ermeniler, Yahudiler ve Aleviler olan nefret söylemi ve nefret suçları devam etmiştir.” [s. 33]
Öte yandan, 8 Kasım 2023 tarihinde açıklanan ve yayınlanan AB Komisyonu tarafından hazırlanan “İçindekiler” ve “Ek”i dahil 144 sayfalık 2023 Türkiye Raporu’nda Alevilere – Aleviliğe doğrudan 10 yerde atıf yapılıyordu. Örneğin:
“Doğu ve Güneydoğu’daki durum” alt başlığında,
“2015 ve 2016’daki operasyonlarda hasar görmüş kültürel, tarihi ve dini miras alanlarında hükûmet tarafından finanse edilen inşaat projelerine karşı açılan davalar devam etmiştir. Milli parkın bir parçası ve Aleviler için kutsal bir alan olan Tunceli dağlarındakiler de dâhil olmak üzere, bazı yeni madencilik projeleriyle ilgili gerilim yeniden yükselmiştir.” [s. 20]
kaydı bulunmaktaydı.
Keza, “Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü” alt başlığında;
“Özellikle patrikhanelerin, hahambaşılığın, sinagogların, kiliselerin ve Cemevlerinin (Alevilerin ibadet yerleri) yasal statüsünün bulunmamasına ilişkin olmak üzere, gayrimüslim ve Alevi toplumunun tüzel kişiliğinin olmaması ciddi endişe konusu olmaya devam etmektedir.” [s. 33]
“Rapor döneminde Cemevlerine ve Alevi dini liderlere yönelik saldırılar devam etmiştir. Temmuz 2022’de Ankara’da meydana gelen saldırılara ilişkin dava, Temmuz 2023’te ilk derece mahkemesinde karara bağlanmış ve baş fail, ibadethanelere zarar verme ve kasten yaralama suçlarından 3 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır.” [s. 34]
ibarelerinin yanı sıra “Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı”nın kurulmasına da atıf yapılmıştı:
“Kasım 2022’de, Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığını kuran bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kabul edilmiştir. Kararname’de, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı bu yeni kamu kurumunun görev ve yetkileri belirlenmektedir. Ancak, Cemevleri ibadethane olarak kabul edilmemektedir. Alevi kuruluşlar, çeşitli şehirlerde gösteriler düzenleyerek, yasal haklarını ve Cemevlerinin resmî olarak tanınmasını talep etmişlerdir.
Türkiye, Alevi toplumu tarafından zorunlu din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri ve Cemevlerinin statüsü hakkında AİHM’de açılan dört davada alınan kararların uygulanmasına ilişkin bir eylem planını Mart 2023’te Avrupa Konseyine sunmuştur. Haziran 2023’te Bakanlar Komitesi davaları gözden geçirmiştir. Olumlu bir gelişme olarak, söz konusu gözden geçirme, Alevi toplumuna Devlet tarafından sağlanan dini kamu hizmetlerindeki dengesizliğin kısmen giderilmesine olanak sağlayan gelişmelere neden olmuştur. Ancak, zorunlu din kültürü ve ahlak bilgisi dersleriyle ilgili olarak Mahkeme tarafından tespit edilen eksikliklerin ele alınması konusunda yetkililer tarafından herhangi bir tedbir alınmamıştır.” [s. 34]
Alevilerin AB ile ilişkileri Karen Fogg’un Büyükelçiliği döneminde [1998-2002] Cem Vakfı adına Doğan Bermek ve Pir Sultan Abdal Derneği adına da Ali Balkız tarafından kurulmuştu.. | @ismailenginhd
